Khi nền kinh tế Trung Quốc tiếp tục tăng trưởng, được thúc đẩy bởi đầu tư rộng rãi và lĩnh vực sản xuất mạnh mẽ, nước này đã trở thành nước tiêu thụ năng lượng lớn nhất thế giới. Để giải quyết các lỗ hổng kinh tế và chiến lược ngày càng tăng do nhập khẩu dầu tăng, Bắc Kinh đã nghĩa ra một chính sách đặc biệt đó là hợp tác với Nga.

Sự hợp tác chiến lược giữa các công ty năng lượng nhà nước của Nga và các công ty dầu mỏ quốc gia của Trung Quốc bắt đầu vào năm 2004 sau ‘vụ Yukos’. Kể từ đó, Trung Quốc đã đầu tư một khoản tiền đáng kinh ngạc là 95 tỷ USD vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Nga và 48 tỷ USD vào các công ty dầu mỏ thuộc sở hữu nhà nước của Nga.

Những khoản đầu tư tài chính này đã giúp xây dựng và phân bổ lại các tài sản quan trọng cho nền kinh tế năng lượng của Nga, hỗ trợ chính sách ‘xoay trục sang châu Á’ của Moscow. Quyết tâm của chính phủ hai nước và nguồn tài chính khổng lồ của Bắc Kinh, kết hợp với chính sách ‘Hướng Đông’ của Nga, đã củng cố quan hệ đối tác giữa Moscow và Bắc Kinh.

Dự án đường ống Đông Siberia-Thái Bình Dương (ESPO) là chìa khóa cho việc vận chuyển dầu giữa hai nước và nhấn mạnh chính sách ‘dầu cho vay’ của Bắc Kinh. ESPO đã đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguồn cung cấp năng lượng ổn định cho Trung Quốc, với việc Rosneft và Transneft đồng ý cung cấp lần lượt 0,18 và 0,12 triệu thùng dầu mỗi ngày cho Trung Quốc.

Công ty dầu khí quốc gia của Trung Quốc, CNPC, đã tài trợ cho ESPO để đổi lấy việc Nga cung cấp 15 triệu tấn dầu hàng năm cho Trung Quốc cho đến năm 2030. Theo yêu cầu của CNPC, Ngân hàng Phát triển Trung Quốc (CDB) đã tạo điều kiện dễ dàng hơn cho các công ty năng lượng Nga vay tiền. Tuy nhiên, CDB có quyền trừ tiền trực tiếp từ tài khoản của các công ty đó để đảm bảo trả nợ đúng hạn. Nếu có vi phạm, CDB có thể rút toàn bộ số tiền từ các tài khoản đó.

Trục năng lượng thông qua ESPO cũng cho phép ‘đô la hóa’ thương mại Trung-Nga, với việc Trung Quốc đồng ý thanh toán bằng đồng Rúp và Nhân dân tệ từ tháng 9 năm 2022.

Mối quan hệ ngày càng gắn kết với nhau trong lĩnh vực năng lượng đã thúc đẩy quan hệ đối tác Trung-Nga vượt ra ngoài thương mại và thương mại. Về tài chính, để tránh bị trừng phạt, một số ngân hàng Trung Quốc đã mở rộng hỗ trợ cho Nga thông qua CDB và Quỹ Con đường Tơ lụa (SRF). Ví dụ điển hình là khoản hỗ trợ tài chính mà SRF cung cấp cho Novatek vào tháng 12/2015.

Trong khi các mối liên kết năng lượng đã đưa hai quốc gia đến gần nhau hơn bao giờ hết, Tổ chức Nghiên cứu Người quan sát đặt câu hỏi tình bạn này có thể kéo dài bao lâu trong bối cảnh quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch và khử cacbon trong mạng lưới năng lượng toàn cầu.

Nguồn: Investing